Özlem ESER | John Berger – O Ana Adanmış (19. Sayı)

“Yaşanan ânı (fotoğrafı) bu şekilde öne
çıkarmalısınız yalnızca
Ve saklamamalısınız onu neyin
arasından çıkardığınızı
Katın oyununuza (bağlamınıza) o
peşpeşe tekrarlanışı,
O seçilenin üzerindeki çalışmanızı,
Gösterin böylece olayların akışını” [1]

“Olağanüstü bir düşünür ve sanatçı”, “Lawrence’dan daha zeki ve asil”, “… çağdaş İngiliz yazınında rakipsiz” [2] olarak tanımlıyor Susan Sontag John Berger’i… Kariyerine ressam olarak başlayan Berger, zihinlerden silinmeyecek önemli eserlerini sanat eleştirmeni, roman ve deneme yazarı, politik düşünür ve şair olarak üretmiştir.

Çağımızın en önemli düşünürlerinden biri olarak kabul edilen Berger’in eserleri dingin bir çarpıcılığa sahiptir. Yalın ve anlaşılır üslubuyla, anlaşılması zor olanı büyük bir başarıyla aktarması, onu olağanüstü kılar. Sanat ve hayat birlikteliğini büyük bir yetkinlikle özümsemesi, imgeler dünyasını, görseli algılama ve anlamı aktarmadaki başarısını güçlendirir. Fotoğraf, onun ilgilerinden sadece biridir. Berger’in fotoğraf yazınındaki en büyük başarısı, fotoğrafı bir sanat dalı olarak değerlendirmek ve kuramsallaştırmaktan öte, onun imgeler dünyasındaki yerini ve yarattığı devrimleri algılama ve aktarmasından gelir.

Metis Yayınları’nın dilimize kazandırdığı “O Âna Adanmış” isimli yapıt, Berger’in 19 yazısını içeriyor. Bunlara bir bakıma Berger’in düşünce ve yazın dünyasının küçük bir özeti diyebiliriz. Kitabın ismi ilk denemeden gelir. Yazar, babasının ölümünün ardından yaptığı çizimler üzerine kaleme almıştır bu denemeyi. Sonraki denemelerinde ise resimden fotoğrafa, imgeler ve görüntüler dünyasını inceler. Bazı denemelerinde ise hümanist bir toplum düşünürü olarak, kitle gösterilerinin doğasını veya modern dünya içindeki kırsal kesim insanını ele alır. “Che Guevara” adlı yazısında, Che ve fotoğrafını, belki de daha önce olmadığı kadar derin ve zengin bir bakışla incelenmiştir.

Farkındalıklarını arttırmak, ayrıntıları yakalayarak bütüne ulaşmak; yaşam, sanat ve fotoğraf için zengin bir görsel kültüre sahip olmak isteyen görme tutkunlarının okuması gereken bir seçkidir “O Âna Adanmış”.

[1] Brecht’in şiiri. Berger’in önerisi üzerine an yerine “fotoğraf” oyun yerine “bağlam” eklenilmiştir. (O Ana Adanmış’tan alınma)
[2] http://www.johnberger.org/


Özlem ESER

Kontrast Sayı 19, Eylül-Ekim 2010

Bizi paylaşın..