Neden fotoğraf çekme eylemi ile ilgiliyiz? Bu eylemi diğer eylemlere tercih etmemizin sebebi nedir? Kendi içimize dönüp, bu soruların cevaplarını arayabiliriz. Bu sorulara cevap ararken de bizi aydınlatmasını istediğimiz bir kitap aramaya başlarız. Bu arayış aslında kendimizle, hayatla ve fotoğrafla ilişkimizi değiştirecek, önemli adımlardan biridir. Fotoğraf çekme eylemi üzerine bizden önce düşünmüş, araştırmış ve sorgulamış bir insanın sözcüklerinin rehberliğine ihtiyaç duyarız.
Felsefe eğitimi gören Susan Sontag; deneme ve roman yazarı, kuramcı, eleştirmen, insan hakları savunucusu ve aktivisttir. Fotoğraf üzerindeki görüntülerin, gerçeklik minyatürleri olarak tanımlanabileceğini söyleyen Sontag’ın “Fotoğraf Üzerine” adlı kitabı, fotoğrafla ilgilenmeye başlayanların yanlarından ayırmamaları gereken bir kitap. Kitabı yazma fikri, aslında tek bir denemeyle başlamış. Bu denemede estetik ve ahlaki sorunlara değinmeyi düşünen Sontag, fotoğrafların ne olduklarını düşünmeye başlayınca, denemelerin de birbirini kovaladığını belirtir.
Fotoğrafın sanat olup olmadığını tartışmanın yanıltıcı olduğunu söyleyen yazar, fotoğrafın aslında bir dil olduğunu ve aynı zamanda tüm konuları sanat eserine dönüştürme gibi bir kapasitesi olduğunu da belirtir. Fotoğrafın en kalıcı zaferinin ise anlamsız ve yıpranmış olandaki güzelliği keşfetme yetisi olduğunu söyleyen Sontag, güzelin standardının dünya değil fotoğraflar olduğunu da söyler. Fotoğraf tarihinin, güzelleştirme ve doğruyu söyleme arasındaki mücadeleden meydana geldiği üzerinde düşünmemizi sağlayan kitap, fotoğraf ve ölüm ilişkisini de irdeliyor.
Bizi yoğun bir düşünme ve okuma etkinliğine çağıran ”Fotoğraf Üzerine”, görünüş ve gerçeklik sorununu vurgulayan, sarsıcı bir kitap… Sontag’ın kitabını okurken, kendinize sorduğunuz soruları da çoğaltarak fotoğraf çekme eyleminizi farkındalıkla donatabilirsiniz.
Yasemin ŞENYURT
Kontrast Sayı 15, Ocak 2010