Sanal ortamda fotoğrafla ilgili bolca bilgi bulmak mümkün ancak, bu bilgilerin ne kadarının doğru ya da yanlış bilgiler içerdiğini söylemek mümkün değil. Bir yandan sanal ortam bilgiyi kolaylıkla paylaşma imkânı sunarken diğer yandan yanlış filtrelenen bilgileri yayma olanağı yaratıyor. Basılı yayın bu anlamda sanal ortamdan daha sorumlu davranmayı gerekli kılan bir ortam. Sanal ortamdaki bir sürü gereksiz bilgiyi dışarıda tutma ve arşivlenme imkânı da sunuyor. Dijital arşivleme sistemlerinin güvenirliği henüz kanıtlanmış değil. Yarın güneşteki bir patlama insanlığın elindeki bütün dijital veriyi silebilir. Bunu derken sanal ortamda yeni gelişen e-kitabı reddetmemek gerektiğini düşünüyorum.
Bir fotoğraf kitabının ve dergisinin içeriği nasıl olmalı? Ülkemizde fotoğraf dergiciliğinin geçmişi, fotoğraf kitabı yayıncılığına göre eski, ancak dergilerimizde ciddi bir içerik zenginliği sorunu halen mevcut. Çoğu dergi teknik sorunlara gömülmüş durumda. Fotoğrafa dair (tarihi, felsefesi, etik ve estetik sorunlar, dünyadaki gelişmeler vb.) tartışmalar maalesef çok az. Fotoğraf kuramına dair kitaplar son yıllara kadar çok azdı, fakat son dönemde bir kıpırdanma var. Fotoğrafla ilgili kitaplar, yaşadığımız dünyanın ve ülkemizin sorunlarıyla, tarihiyle ilgili olmalı. Fotoğrafı sosyal ve kültürel tarihten ayrı ele alan kitapların, fotoğrafa ve ülkemizin sorunlarını çözmede anlamlı bir katkı sunacağına inanmak zor. Fotoğraf kitapları; bir ifade dili olan fotoğrafın ülkemiz fotoğrafçılarının bu dili doğru ve etkili kullanmaları için katkı sunacak özellikte olmalı.
Basılı yayın çıkarmanın en temel zorluğu, maddi konulardaki sorunlar olduğu görülse de aslında öyle değil. Doğru, basılı bir yayını meydana getirmek için her aşamada para ödemek gerekli, yoksa yayın çıkmıyor meydana. Ancak esas sorun; ülkemizdeki okuma kültürünün zayıf olması, kurumsal desteğin hiç olmaması ve okuyucu kitlesinin geliştirilmesi sorunudur. Örneğin çoğu fotoğrafsever hatta profesyonel fotoğrafçı onbinlerce liralık makineler alırken fotoğraf kitabı almıyor ya da almak istemiyor. Çözüm; her fotoğrafçının kitap alması. Fotoğraf kitapları arasında en az satılanı fotoğraf albümleri. Çoğu zaman satılmıyor bile. Peki o zaman fotoğrafçı arkadaşlara soruyorum sizin albümünüz basıldığında kim alacak?
Dünyada bugüne kadar yaklaşık yüzellibin civarında fotoğrafla ilgili kitap basılmış. Ülkemizde bunun binde biri bile basılmış değil. Ancak, bugün dünyada ve ülkemizde fotoğraf albümleri basmak hem zor, hem de sorunlu. Çünkü albümler satılmadığı için yayıncılar için büyük külfet olarak görünmeye başlamış durumda. Bu konuda daha çok kamusal ve özel desteklerin devreye girmesi şart. Devlet ve üniversite kütüphaneleri kitap alım bütçelerini artırmalı.
Kontrast Dergisi, içindeki yazıların niteliğiyle öne çıkıyor, bu anlamda daha etkin bir dağıtımla faydalanacak kesimlere ulaşmalı. Özellikle fotoğraf eğitimi veren okullara, derneklere ve fotoğrafçıların bir araya geldiği fotoğraf günleriyle festivallerde etkin dağıtımı yapılabilir diye düşünüyorum.
Hüseyin YILMAZ
Kontrast Sayı 33, Ocak-Şubat 2013