BÜYÜYEN FOTOĞRAF KÜÇÜLEN SOSYOLOJİ – SERKAN DORA
19. yüzyıl, yeniliklerin ve “yeni”lerin yüzyılıdır. Yeni düşünce düzenlerinin, yeni yaşam biçimlerinin, bilgi alanları ve bilimlerdeki yeni düzenlemelerin ve teknolojik üretimlerin yüzyılı… Fotoğraf ve sosyoloji, Sanayi Devrimi ve yeni modernleşme süreciyle özdeşleşmiş, yeni toplum düzeninin en parlak bilgi alanlarından ikisi olarak tarihe damga vurmuşlardır. “Gerçek”, sosyolojinin ve fotoğrafın en önemli ortak kavramlarından biridir. Sürekli değişen gerçeğin peşindeki bu iki alan, aynı yıllarda doğar, büyür ve birbirlerini besleyerek gelişim süreçlerine devam ederler. Bu süreç içerisinde gerçekliğin varoluşu, fotoğraf ve sosyolojiyi oluşturan dinamikler sürekli hareket hâlindedir.
Serkan Dora, “Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji” adlı kitabında, birlikte doğan ve gelişen bu iki disiplini; tarihçeleri, gelişim süreçleri, değişen düşünce ve sanat ortamlarındaki yerleri, kuramları ile karşılaştırmalı olarak ve neden, nasıl, niçin sorularına cevaplar arayarak ele alıyor. Sosyolog, fotoğrafçı ve eğitmen kimliği, yazarın ele aldığı bu iki alana bilimsel, kültürel ve eleştirel yaklaşımında büyük bir başarı sağlamasına yardımcı oluyor.
“Küçülen Sosyoloji” tanımlaması ile Serkan Dora, makro bilim olarak yola çıkan sosyolojinin, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, parça üzerinde yoğunlaşma ve uzmanlaşma metodundan dolayı mikro parçalara ayrılmasına ve kapitalizme eleştirel bir gönderme yapar. Kapitalizm ve parçalanma Dora’nın deyimiyle sosyolojide küçülmeye yol açarken, fotoğrafın etkisini büyütür. Fotoğrafın imgeler dünyasındaki önemi, güçlü bir ifade aracı olması, gündelik yaşamdan sanata, bilimden siyasete kadar yaşamın içindeki her alanda ve farklı gerçeklik düzlemlerinde giderek artan etkinliği gibi ayrıntılar fotoğrafın yükselen gücünü gösterir.
Bilgi edinme, araştırma ve düşünme sürecinde sosyologlar, fotoğrafçılar, araştırmacılar ve öğrenciler için temel kaynak niteliğinde bir kitap “Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji”.
Özlem ESER
Kontrast Sayı 18, Temmuz-Ağustos 2010