SERGİ | “Bir Oyunun İçindeyiz”, Emine BOSTANCI, Ziraat Sanat Kuğulu, Ankara

Resim sanatı tarihinde, Pieter Bruegel ve Çocuk Oyunları isimli resmi neredeyse özdeşleşmiştir. Flaman ressam Pieter Bruegel’in, 1560 yılında ahşap panel üzerine yağlı boya ile yapmış olduğu kuşbakışı bir bakışla kompozisyonunu gerçekleştirdiği Çocuk Oyunları resmi, Avrupa kıtasında oynanan çocuk oyunlarının tarihi gelişiminin dökümünü gözler önüne serecek kadar zengin bir kompozisyondur. Yüze yakın oyunu iki yüz kadar çocuk, oyunun atmosferine dalmış heyecanla oynamaktadır. İspanyol çocukların; bilenler ve oyunu en iyi oynayanlar zincirini büyükten küçük çocuklara doğru yayılarak kurdukları geleneksel oyunlar, Goya’nın resimlerinde belgelenmiş olur. Bu resimlerin kompozisyonlarında, tuval yüzeyine dağılan çocuklar, kendilerine ayrılmış olan oyun alanlarında, ortak bir heyecan içinde, oyunun gereği olan jestleri yaparak ellerinde bulunan oyuncaklarıyla oynamaktadırlar.

Çocuk Oyunları resimlerinin en çarpıcı örnekleri Prado Müzesi’nde yer almaktadır. François Goya’nın 1797-1798 tarihleri arasında Asturias’ın Prens ve Prensesinin (gelecekte IV. Carlos ve onun eşi Maria Luisa de Parma) El Escorial’daki yemek odalarına asılmak üzere tasarladığı kırsal temalı goblen kartonları (tapestry cartoon) için yapmış olduğu ve 1987’de, Madrid Kraliyet Sarayı aracılığıyla Prado Müzesi Koleksiyonu’na alınarak Müzenin Goya Salonları’nın en üst katına yerleştirilmiştir. Goya, yakından bildiği İspanyol çocuklarının dünyasını, birçok bölgesel değişikliğe sahip, üç zamanlı bir İspanyol halk oyunu olan Seguidillas’ı, ağaçtan meyve koparan zarifçe giydirilmiş çocukları, İspanyol Barok tarzında resimler. Goya’nın, özellikle de meyve bahçelerinde, nehir kenarlarında eğlenen, dans eden çocukları gösteren resimleri, Murillo tarafından çizilmiş bazı resimleri anıştırır. İki büyük ve ağızlıklı köpeğin tasmalarından tutan iki çocuk resminde, köpeklerden birinin tasmasında yazan ‘’Ben Kraliyet Hizmetine Aitim’’ anlamına gelen, ‘’DEL SoR’’ diye okunan yarım kalmış bir yazı, Goya’nın döneminde yaptığı ironi yüklü resimlerin özelliğini taşır.

Emine Bostancı’nın “Bir Oyunun İçindeyiz” konseptli resimleri, dünyanın çocuk oyunlarıyla hayata bakışını anlatmaktadır. Aslında bu resimler, dünyaya gelmek ile başlayan yaşam serüveninin zorlu aşamalarını çocukça bir duyarlıkla keşfetmek, ironi dolu simgelerle resimlemektir. Büyüme alanları, kapalı mekanların içinde, eski eşyaların arasında geçen kukla ve bebekler, zamanı ve bulundukları coğrafyayı dışlamış, kendi dünyalarının içinde gelebilecek sıkıntılarla baş etme ya da etmeye çalışma göstergeleridir. Zordur. Büyümek ve erişkin olmak kolay değildir. Tehlikelerden arınmak, çevrelerinde sevgiyle sarılı ortamdan güvenli alandan, maddi ve manevi hasar görmeden çıkmak hiç kolay değildir.

Bir Jonathan Swift eseri olan Gulliver Cüceler Ülkesinde dünyasının kahramanı olan çocuğun, yaşama dair düşlerinden yola çıkıp gerçek dünya ile tanışmasının masalsı anlatımının ironik yüklü yorumları gibidir, Emine Bostancı’nın “Bir Oyunun İçindeyiz” konseptli resim serisinin kompozisyonları.

Freud, sanatsal yaratı ile çocuk oyunları arasında bir bağ olduğu düşüncesini benimseyerek 1979 yılında kaleme aldığı “Sanat ve Sanatçılar Üzerine” adlı kitabında; sanatçının da çocuk gibi davranışlar sergilediğini, ciddiyetle geliştirdiği hayal dünyasını, yoğun bir his bolluğu ile doldurarak gerçeklikten uzaklaştırdığını ifade etmektedir.” Emine Bostancı, Freud’un bu kitabından esinlenir. Kant’ın sanat ve çocuk göstergelerine ilgi duyar. Sanatsal faaliyetin ilk dışavurumlarının çocukluk çağlarında deneylediğini bilen Bostancı, ‘sanatı; yetişkin bireyin yaşama yönelik tutumunu oyun keyfi’ olarak tanımlamaktadır. Emine Bostancı’nın resimleri, hayat denilen oyunun içine katılan minik insanın, dünya olarak tanımlanan evrende kukla, bez bebek algısından kurtularak irade gücü olan gerçek insana dönüşümünün serüvenidir. Oyunu doğru algılayıp, doğru hamlelerle oynadığında tam insan olarak hissedebilme eyleminin aşamalarını belirleyen sembolizm yüklü kompozisyonlardır.