Mensubu olduğum üniversitede fotoğraf bölümü bulunmuyor. Şahsen verdiğim iki ders ve diğer bir iki arkadaşımın verdiği nispeten daha geçici sayabileceğimiz iki üç ders dışında fotoğraf dersleri verilmiyor. Kendi derslerimde, fotoğrafın bir tanıklık aracı olarak değil de, daha çok bir görsel ifade zemini olarak kullanılmasına özen gösteriyorum. İşin teknik yönünü hayli kısa bir sürede bitirdikten sonra, değişik coğrafyalardan farklı fotoğrafçı ve sanatçıların benzer konularda nasıl farklı tavırlar, yaklaşımlar geliştirdiklerine dair çok sayıda örnek gösteriyorum. Bunun amacı, öğrencinin kendi dilini geliştirebilmek için motivasyon sahibi olabilmesi. Kendi yaptığım, sevdiğim, yakınlık duyduğum fotoğraf, fotoğrafçı ve fotoğrafçılıklara iltimas geçmiyorum; uzun yıllardır geliştirmekte olduğum arşivimin izin verdiği ölçüde her türlü fotoğrafçılık eyleminden örnekler gösteriyorum. Amacım hem öğrencinin kendini rahat ettiği şekilde ifade edebilmesine zemin sağlamak, hem de şahsi önyargılarımı öğrencilerin getireceği ödevlerle kırabilme şansını elde etmek. Böyle bir serbesti sağlanınca öğrenciler yaptıkları işleri sahipleniyorlar, farklı bir şeyler üretebilmek için normalin ötesinde bir çaba gösteriyorlar ve sonunda ortaya hocaları tarafından önerilen/empoze edilen değil, kendi inisiyatifleri ile yaptıkları eserler çıkıyor. Beni mutlu eden konulardan bir tanesi, derslerimin sonunda ortaya çıkan sergilerde hiç kimsenin işinin bir başkasınınkine veya benimkilere benzememesidir.
Eğitimde yaklaşımım, öğrencilere operatörlük öğretmek değil, düşünmeye teşvik etmek. Bunun amacı, boş yere hamallık yapmak yerine, kavram geliştirerek bunu uygulamaya dökebilecek motivasyonu olan ve vizyon sahibi bireylerin ortaya çıkabilmesini sağlamak olarak tanımlanabilir. Derslerimde, her ne kadar verdiğim eğitimin belkemiği sayılabilecek bazı önemli bileşenler olsa da, içerik her sene gelişir ve biraz farklılaşır. Bu farklılaşma zaten benim de bu arada kendimi geliştirdiğime işaret etmektedir bir yandan. Bu değişim olmazsa ortada bir sorun var demektir, bu yüzden dersi her sene biraz daha iyi bir hale getirmek adına çaba göstermekteyim. Bazı ödevlerden iyi sonuç almazsam ya tümüyle iptal ediyorum ya da farklı sürümlerini ertesi sene tekrar deniyorum. Ders için gerekli akışın sekansı öğrencilerin seviyesine, ilgisine göre değişebiliyor, bu yüzden dersler her zaman aynı şekilde akmayabiliyor. Bu yüzden dersimin içeriğini müfredat olarak tanımlamak konusunda tereddüdüm olabiliyor; çünkü, müfredat kelimesi bana daha çok statik bir yapıyı anımsatıyor, halbuki içerik aktarımını olabildiğince dinamik tutmaya çalışıyorum. Bu arada; içerik ve onun aktarımı üzerinde bu kadar durduğum için, işin teknik ve estetik yönlerini umursamadığım, atladığım sanılsın istemem. Kavram, tema kadar bunların aktarımındaki ustalık benim için eşdeğer önemde. Bu yüzden içeriksel ve estetik bütünlüğün en rahat bir şekilde sağlanabileceği tipoloji çalışmaları her sene muhakkak verdiğim ödevlerden bir tanesi oluyor.
Öğrencilerden tek beklentim bu işle ilgili uzun vadeli heyecan taşımaları, bu yüzden şahsi beklentilerim ile dönem başında sorarak öğrendiğim öğrencilerin beklentileri arasında fazla çakışma yaşanmadığını varsayıyorum. Verdiğim fotoğraf eğitimini dünyadaki herhangi bir güncel fotoğraf eğitimi veren okulda rahatlıkla verebileceğimi; farklı coğrafya, kültür ve bireylerle farklı, güzel sonuçlar elde edebileceğimi hissediyor ve biliyorum. Bu konudaki güvenimin nedeni daha önce İspanya, Amerika ve Hollanda gibi ülkelerde kısa süreli dersler vermiş ve içime sinen sonuçlar elde etmiş olmam. Bunun yanında, önemli uluslararası yeni medya, fotoğraf ve sanat konferanslarında yaptığım sunumlarda; kendi işlerimin yanı sıra gösterdiğim öğrenci işlerine gelen olumlu tepkiler, verdiğim eğitimin uluslararası geçerliliği konusunda bana bir fikir vermiş ve teyit sağlamış oluyorlar. Mezun öğrencilerimiz sanat, sanat yönetimi, tasarım, fotoğraf gibi alanlarda kilit noktalara hayli erken yaşlarda gelebiliyorlar ve bu bizim için gerçekten gurur verici bir olgu. Bunun nedeninin, öğrencilere bağımsız sanatsal üretimin hazzını, önemini aktarabilmemiz olduğunu düşünüyorum.
Murat GERMEN
Sanatçı, Akademisyen
Sabancı Üniversitesi Görsel Sanatlar ve Görsel İletişim Tasarımı Bölümü
Kontrast Sayı 35, Mayıs-Haziran 2013