1906 yılında İstanbul’da doğmuştur. 1919’da babasının ölümünden sonra mali sıkıntıları yüzünden okumakta olduğu İtalyan Lisesi’nden ayrılmak zorunda kalmış, dayısı Mimar Hikmet Koyunoğlu’ndan ilk sanat eğitimini almıştır. 1920’de RESNE FOTOĞRAFHANESİ’nin karanlık odasında bir yıl çalıştıktan sonra 1921’de İstanbul Muallim Mektebi’ne girmiş, orada öğretmeni olan ressam Şevket Dağ sanat alanında gelişmesine çok yardım etmiştir. 1926’da resim öğretmeni olmuş ve kendi okulunda resim öğretmenliği yapmıştır. Bu arada Güzel Sanatlar Akademisi’ne devam etmiştir.
Şinasi Barutçu Milli Eğitim Bakanlığı’nın açtığı sınavı kazanarak 1928 yılında eğitim için Almanya’ya gönderilmiş Köln ve Bonn’da yüksek eğitimini tamamlamıştır. Almanya’da bulunduğu 1928–32 yıllarında fotoğrafla bilimsel olarak ilgilenme fırsatı bulmuş, kurslara katılmış, kulüplere devam etmiştir.
1932’de yurda dönerek, Ankara Gazi Enstitüsü, Resim-iş Bölümü’nde yazı, afiş, grafik sanatlar öğretmenliğine tayin edilmiştir.
İlgililere fotoğrafın da bir sanat dalı olduğunu kabul ettirerek, zorunlu ders olarak müfredata aldırmış ve bu dersin öğretmenliğini de üstlenmiştir. Böylece “Fotoğraf” 1932 yılında ders programlarında yerini almıştır.
1932-1936 yılları arasında yaz tatillerini bisikletle Türkiye’yi köy köy gezip, gördüklerini fotoğraflamaya adamış, ancak bu seyahatlerin zorlayıcı şartları sebebiyle her seyahatinde kendisine farklı arkadaşları eşlik etmiştir.
1936’da olimpiyatları görüntülemek üzere Berlin’e gitmiş, 30 ülkenin katıldığı “Olimpiyat Fotoğraf Yarışması”nda ikincilik almıştır. Ankara Halkevleri’nin yurt çapında açtığı fotoğraf yarışmalarında 3 yıl üst üste birincilik ödülünü almıştır; sonra jüri üyesi seçildiğinden yarışmalara katılmamıştır.
1945’de Cilo ve Gelyaşin dağlarının zirvelerine çıkarak geniş bir koleksiyon hazırlamıştır. Aynı yıl Safder Sürel’le birlikte “Amatör ve Profesyonelin Foto Dergisi” adıyla bir dergi çıkarmıştır. Bu dergi Türkiye’de fotoğraf alanında çıkarılmış ilk dergidir.
1947 yılında dergilerde çıkan fotoğrafla ilgili yazılarının bir araya toplanmasıyla oluşan “Foto Konuşmaları” adlı kitabı yayımlamıştır.
1950’de Ankara’da arkadaşlarıyla TAFK (Türkiye Amatör Foto Kulübü) adıyla, Türkiye’nin ilk fotoğraf kulübünü kurmuştur. Kuruluşundan kapanışına kadar bu kulübün başkanlığını yapan Şinasi Barutçu’nun fotoğrafları o yılların egemen toplum ruhunun ince, romantik duygularını içermektedir.
Amerikalıların yurdumuzda düzenlediği “Marshall Fotoğraf Yarışması”nda birincilik, ikincilik ve üçüncülük ödüllerini, yaptığı foto-montajlarla kazanmıştır. O senelerde Amerikalı’larla işbirliği içinde kurulan Milli Prodüktivite Merkezi’nde ülke çapında iş verimliliğinin artması amacıyla çalışmalarda bulunmuştur. Yine aynı yıllarda eğitim ve öğretime, görme ve işitme yoluyla yardımı amaçlayan, Milli Eğitim Bakanlığı’nın kurduğu, Öğretici Filmler Merkezi Müdürü olmuştur. Bu merkezin bütün yurtta örgütlenmesini sağlamıştır.
Görsel-işitsel alanda inceleme için gittiği Almanya’da iki Agfacolor ve bir Duxocrom renkli fotoğraf kursunu tamamlamıştır. 1953 yılında ABD’ye davetli olarak gitmiş, orada UNESCO’nun kültür yardımı toplantısında Türkiye’yi temsil etmiş, film ve dia konusunda incelemeler yapma fırsatını bulmuştur.
1954 yılında “Dia, Film ve Kısa Notlar” adlı kitabı yayımlanmıştır. Türkiye’de renkli fotoğraflardan oluşan ilk sergiyi Adana’da, ikinciyi Ankara Milli Kütüphane’de açmıştır (1955–56). Amerikan Weston Woods Film Stüdyosu’na, yapmak istediği ikonografik Atatürk filmi için malzeme sağlanmasında ve hareketli kısımları filme alma konusunda yardımcı olmuştur (1957).
1958 yılında Türkiye Amatör Foto Kulübü’nün (TAFK), Uluslararası Fotoğraf Sanatı Federasyonu’na (FIAP) üye olmasını sağlamıştır.
1959’da Barutçu’nun yardımlarıyla Trabzon’da Amatör Foto Kulübü kurulmuştur. 1967 senesinde Atatürk Eğitim Enstitüsü Foto Kulübü’nü kurmuş ve başkanlığını yapmıştır.
1970’de emekli olmuş, 1972 ve 1978 yılları arasında yurtiçi ve yurtdışı gezi ve sanat çalışmalarını aralıksız sürdürmüştür.
Fotoğrafa ayrıca, 1975 yılında oğlu Ergun Barutçu ile “Fotografide Kompozisyon” adlı kitabı çıkararak katkıda bulunmayı sürdürmüştür.
Fotoğrafın yanında resimle de ilgilenen Barutçu, ilk kişisel sergisini 1927’den itibaren yapmış olduğu suluboya çalışmalarıyla 1978’de, ikinci suluboya sergisini 1981’de açmıştır.
1985’te doğduğu yer olan İstanbul’da yaşama veda etmiştir.
Türk fotoğrafına pek çok emeği geçmiş fotoğrafımızın öncülerinden olan, ülkemizde ilk fotoğraf dergisini, ilk fotoğraf kulübünü ve ilk renkli fotoğraf sergisini gerçekleştiren Şinasi Barutçu’nun adına “Şinasi Barutçu Kupası Çağrılı Fotoğraf Yarışması” düzenlenmektedir. Bu yarışma, çağrılı bir yarışma olup, O’nu anmak, ismini yaşatmak, diğer yandan da, üç yıl üst üste bir bütünlüğü ve uyumu sağlayan, bir temayı anlatan 6 fotoğraflık seriler sunulmasını sağlayarak ülkemizdeki fotoğraf üretimine katkıda bulunmak amacıyla Fotoğraf Sanatı Derneği (FOTOGEN) tarafından düzenlenmektedir.
FOTOGEN Yönetim Kurulu, Türkiye çapında yapılan fotoğraf çalışmalarını tarayarak, ilgili sene içinde başarılı fotoğraf etkinlikleri gerçekleştiren fotoğrafçılar arasından seçtiklerini kupaya davet etmektedir. Bu seçim sırasında katılımcı adaylarının, sadece belli büyük merkezlerden değil, olabildiğince ülkenin her yerinden seçilmesine dikkat edilmektedir. Kupaya davet, o güne kadar yaptığı çalışmalarla rüştünü ispatlamış ‘kıdemli’ fotoğrafçılara yapıldığı kadar, henüz adı duyulmamış ama umut ve gelecek vadeden genç fotoğrafçılara da yapılmaktadır. Bu nedenle Şinasi Baruçu Kupası sergilerinde, fotoğraf ustalarının yanı sıra genç ve yeni isimleri de görmek mümkün olmaktadır.
Bu sergilerle fotoğraf çalışanlarını tek fotoğrafın rastlantısallığından uzaklaştırarak, bütünü düşünmeye yöneltmek ve yüksek düzeyde bir sergi oluşturulması amaçlanmaktadır. Sergiye daha önceki çalışmaları göz önünde bulundurularak, tüm yurt genelinde geniş bir tarama ile FOTOGEN Yönetim Kurulu’nca belirlenen 12 katılımcı davet edilmekte ve 6’şar fotoğraf baskısı ile katılmaları istenmektedir. Çalışmaları seçici kurul tarafından 3 yıl üst üste başarılı bulunan katılımcılar “ŞİNASİ BARUTÇU KUPASI”nı almaya hak kazanmaktadır. Çağırılıp da başarılı olamayanların, çalışmalarını sürdürdükleri görülürse ileride tekrar çağrılabilmektedirler.
Bu yıl 24.’sü gerçekleşen Şinasi Barutçu Kupası’nın seçici kurulu, Nadir Ede, İbrahim Göksungur, Cengiz Karlıova, Halim Kulaksız, ve İbrahim Zaman’dan oluşmuştur ve bu jüri “24. ŞİNASİ BARUTÇU KUPASI”nı, 3. turda başarılı bulunan Banu Kaplancalı ve A.Beyhan Özdemir’e vermeyi uygun görmüştür.
Şinasi Barutçu, ülkemizde fotoğraf eğitimini başlatan, fotoğrafçılığın ülke çapında yayılması amacıyla idealist bir öğretmen ruhuyla yılmadan çalışan, yazan, fotoğraflı yaşam disiplinini yerleştirmeye çalışan çok yönlü, özgün üsluba sahip bir ustadır. Bu yönleri O’nu; ölümünden sonra da ülkemizin en eski ve köklü fotoğraf etkinliklerinden birisi haline gelen “ŞİNASİ BARUTÇU KUPASI”na isim babası yapmıştır.
Şinasi Barutçu’nun oğlu Ergun Barutçu’ya vermiş olduğu destekten dolayı teşekkür ederiz.
Kaynaklar:
1. http://fotografya.fotografya.gen.tr
2. http://sinasibarutcu.blogspot.com.tr
3. http://fotografya.fotografya.gen.tr/
4. http://dolusozluk.com/
5. http://www.tfsf.org.tr/
6. http://fotografya.fotografya.gen.tr/
7. http://fotograf.web.tr/
8. http://forum.birkarefotograf.com/
Hazırlayan: Deniz KORAŞLI
Kontrast Sayı 43, Eylül-Ekim 2014